21.9.23

Gallai cynigion ar gyfer adfer adeilad hanesyddol Rhestredig Gradd II* Marchnad Ganolog Caerdydd, a fyddai'n datgelu nodweddion dylunio gwreiddiol, adfer y mynedfeydd traddodiadol a'r stondinau gwreiddiol, trwsio'r to, a gwneud gwelliannau i'r system ddraenio Fictoraidd, yn ogystal â chyflwyno ardal eistedd newydd, arwain at fuddsoddiad gwerth mwy na £6 miliwn i sicrhau dyfodol hirdymor yr adeilad.

Sut y gallai Marchnad Caerdydd edrych yn dilyn y gwaith adfer, gan gynnwys gwaith hanfodol i drwsio'r to.

Gallai'r gwaith adfer, a fydd, yn ôl adroddiad a gyhoeddwyd yn ddiweddar, helpu i "gadw'r farchnad i weithredu" ac "atal dirywiad pellach" yr adeilad treftadaeth, a gallai gael ei ariannu drwy gyfuniad o grantiau a benthyciadau allanol, yn ogystal â buddsoddiad uniongyrchol gan Gyngor Caerdydd. Mae cyllid 'mewn egwyddor' eisoes wedi'i gytuno gan Lywodraeth Cymru a'r Cronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol.

Dywedodd y Cynghorydd Huw Thomas, Arweinydd y Cyngor: "Mae'n ymwneud ag adfer un o'n hadeiladau mwyaf eiconig yng nghanol y ddinas. Mae 130 mlynedd o hanes o dan do Marchnad Caerdydd, hanes y mae'r cynigion hyn yn gobeithio ei amddiffyn, cadw a diogelu at y dyfodol, fel bod y Farchnad yn parhau i fod wrth wraidd canol y ddinas am flynyddoedd i ddod."

Yn amodol ar sicrhau cyllid, bydd y gwaith yn cynnwys:

• adfer mynedfeydd Heol y Drindod a Heol Eglwys Fair. 
• trwsio ac adfer y to, ffenestri gwreiddiol a'r gweddluniau allanol.
• gosod gwydr a theils newydd.
• adfer tu mewn y farchnad, gan gynnwys gwelliannau i'r stondinau hanesyddol.
• cael gwared ar 'lawr ffug' y 1960au wrth fynedfa Heol y Drindod i ddatgelu'r dyluniad gwreiddiol.
• gosod paneli solar ar y to, a storfa fatri integredig.
• atgyweiriadau i gloc marchnad H.Samuel.
• lle bwyta 70 sedd newydd ar y llawr gwaelod.
• ystafell weithgareddau ac addysg newydd.
• gwella'r system ddraenio Fictoraidd wreiddiol.
• gosod goleuadau LED ynni-effeithlon.

Mae'r gwaith adfer yn cynnwys cael gwared ar lawr ffug, a ychwanegwyd yn y 1960au yn ardal y gwerthwyr pysgod er mwyn datgelu nodweddion dylunio gwreiddiol.

Rhoddwyd Caniatâd Adeilad Rhestredig i'r gwaith adfer ac atgyweirio ym mis Awst 2023 a chymeradwywyd strategaeth ariannu i gyflawni'r prosiect yng Nghyfarfod Cabinet Cyngor Caerdydd ddydd Iau 21 Medi.

Os caiff cyllid ei sicrhau'n llwyddiannus, y gobaith yw y bydd y gwaith adfer yn dechrau yn Haf 2024.

Beth fydd yn digwydd i'r masnachwyr yn ystod y gwaith?

Yn dilyn cyngor gan arbenigwyr annibynnol, ac ymgynghoriad â masnachwyr presennol yn y Farchnad, cynigir bod y Farchnad yn parhau ar agor yn ystod y gwaith adfer. Er mwyn galluogi hyn, bydd y gwaith yn digwydd fesul cam gan adleoli grwpiau o denantiaid dros dro i unedau ar yr Aes, yn union y tu allan i'r Farchnad, am hyd at 12 wythnos.

Beth fydd yn digwydd i'r masnachwyr ar ôl i'r gwaith gael ei gwblhau?

Er mwyn gosod yr ardal eistedd newydd ar y llawr gwaelod, a gynigir ar gyfer bloc canolog yr ardal ogleddol, bydd nifer fach o fasnachwyr yn cael eu hadleoli o fewn y Farchnad. Er mwyn sicrhau bod tenantiaid sydd wedi'u hadleoli yn cael cynnig y lleoliadau amgen gorau yn y farchnad, bydd y Cyngor yn cadw unrhyw stondinau gwag nes cwblhau'r gwaith adfer ar gyfer y tenantiaid hyn.

A fydd rhent masnachwyr yn cynyddu?

Er mwyn cefnogi masnachwyr, mae'r adolygiadau rhent sy'n rhan o drefniadau'r brydles ar gyfer stondinau ym Marchnad Caerdydd wedi'u hoedi ers dechrau'r pandemig. Yn ymarferol mae hyn yn golygu nad yw llawer o fasnachwyr wedi gweld rhenti yn cynyddu ers 2017. Bydd rhenti yn parhau ar y lefelau presennol drwy gydol y prosiect adfer.

Disgwylir i adolygiadau rhent ailgychwyn, yn unol â chytundebau tenantiaeth unigol, ar ôl cwblhau'r gwaith adfer. Yn hanesyddol, mae rhenti wedi'u cadw islaw gwerth y farchnad ar gyfer mannau tebyg yng nghanol y ddinas.Tra y bydd unrhyw newidiadau mewn rhent yn rhan o'r adolygiad hwn ar ôl adfer y farchnad yn cael eu llywio gan ddadansoddiad gwerth marchnad, cynigir hefyd lleihau effaith bosibl yr adolygiad rhenti ar unrhyw denant presennol y farchnad. Yn rhan o hyn bydd unrhyw gynnydd mewn rhent ar sail raddol dros dair blynedd.

Trafododd y Cabinet y gwaith o adnewyddu'r Farchnad mewn cyfarfod brynhawn dydd Iau, 21 Medi. Mae recordiad o'r cyfarfod, a'r holl bapurau sy'n ymwneud â'r cyfarfod, ar gael yma: https://cardiff.moderngov.co.uk/ieListDocuments.aspx?CId=151&MId=8207&LLL=0