12/9/2023

Mae Ysgol Glan Ceubal, ysgol gynradd Gymraeg yng Ngogledd Llandaf, wedi'i disgrifio fel cymuned groesawgar a thosturiol sy'n blaenoriaethu lles ei myfyrwyr.

Mewn adroddiad a gyhoeddwyd gan Estyn, tynnodd arolygwyr sylw at ymroddiad yr ysgol i gynwysoldeb a'r sylw a roddir i unigolion, wrth i staff gydweithio i nodi anghenion unigryw pob disgybl.

Canfu Arolygiaeth Addysg Cymru fod gan yr ysgol awyrgylch gadarnhaol, lle mae disgyblion yn teimlo'n gyfforddus yn trafod eu pryderon mewn lleoliad diogel a bod disgyblion yn dangos parch a chwrteisi tuag at eu cyfoedion a'u haddysgwyr, gan arwain at ymddygiad clodwiw.

Gydag ymrwymiad cryf i ddysgu, mae myfyrwyr yn dangos agweddau cadarnhaol ac yn gwneud cynnydd sylweddol o'u mannau cychwyn, sy'n arbennig o amlwg ymhlith hwyr-ddyfodiaid i'r Gymraeg, sy'n ffynnu yn dilyn eu hamser yn Uned Drochi Iaith Caerdydd, sydd wedi'i lleoli yn yr ysgol.

Mae'r ysgol yn hyrwyddo'r defnydd o'r Gymraeg ar draws pob maes, gan rymuso myfyrwyr i ddefnyddio eu sgiliau iaith yn hyderus mewn cyd-destunau amrywiol.  Er bod llawer o fyfyrwyr yn rhagori wrth ddatblygu eu sgiliau ysgrifennu a rhifedd, mae'r adroddiad yn tanlinellu'r angen i wella'r diwylliant darllen i hyrwyddo mwy o frwdfrydedd dros y Gymraeg.

Canfuwyd bod athrawon yn datblygu sgiliau disgyblion trwy holi treiddgar ac yn cynnig cyfleoedd buddiol i ddisgyblion drafod eu gwaith, a'u bod hefyd yn nodi anghenion pob disgybl yn dda ac yn teilwra cymorth dysgu mewn modd sensitif.  Fodd bynnag, dylid gwella cyfleoedd i ddisgyblion ymateb yn annibynnol i adborth athrawon i wella ansawdd eu gwaith.

Adroddiad cadarnhaol ar y cyfan, ond mae Estyn wedi gwneud cyfres o argymhellion y bydd yr ysgol yn mynd i'r afael â nhw yn eu cynllun gweithredu gwella;

• Ehangu cyfleoedd i ddisgyblion ymateb yn annibynnol i adborth athrawon, gan wella ansawdd eu gwaith, a meithrin mwy o ymreolaeth wrth ddysgu.
• Datblygu strategaethau i ychwanegu at ymgysylltiad a mwynhad disgyblion wrth ddarllen llyfrau a thestunau Cymraeg, gan gyfrannu at ddiwylliant darllen gwell.
• Cryfhau rôl strategol y corff llywodraethu, gan ei alluogi i weithredu'n fwy effeithiol a chyfrannu at weledigaeth gyffredinol yr ysgol.

Wrth fyfyrio ar yr adroddiad, dywedodd y Pennaeth Sian Eleri Fudge: "Fe wnaethon ni groesawu'r arolwg hwn fel cyfle i arddangos ein plant, staff, llywodraethwyr a rhieni. Roedd hefyd yn caniatáu i ni dynnu sylw at ein cryfderau a dangos ein hymrwymiad i welliant parhaus. 

"Yn ogystal, mae'n rhoi meincnod defnyddiol i ni wrth i ni symud ymlaen.  Rwy'n parhau i fod yn hynod ddiolchgar i deulu'r ysgol gyfan am eu cyfraniad drwy gydol y broses drwyadl hon.  Mae wedi bod yn ymdrech anhygoel, ac rwy'n dal i deimlo'n hynod falch."

Ychwanegodd Cadeirydd Llywodraethwyr yr ysgol, Tanya Gallivan: "Rwy'n falch iawn o'r adroddiad yn gyffredinol. Mae'n adlewyrchu gwaith caled ac ymrwymiad y tîm staff i gyflawni'r llwyddiannau a amlygwyd yn yr adroddiad. 

"Mae gennym rai meysydd o argymhelliad i wella arnynt a byddwn yn gweithio gyda'n gilydd fel cymuned ysgol i weithredu ar y rhain.  Byddwn yn ymdrechu i sicrhau bod yr ysgol yn parhau i ddatblygu a ffynnu fel amgylchedd dysgu cadarnhaol i'r disgyblion." 

Dywedodd y Cynghorydd Sarah Merry, Dirprwy Arweinydd Cyngor Caerdydd, a'r Aelod Cabinet dros Addysg, Cyflogaeth a Sgiliau: "Mae'r adroddiad diweddar hwn gan Estyn yn tynnu sylw at rai o'r llwyddiannau rhagorol yn Ysgol Glan Ceubal a'i hymrwymiad i ddatblygu amgylchedd meithringar i'w myfyrwyr.

"Mae'n amlwg bod disgyblion yn cael eu gweld fel unigolion a bod staff yn gweithio gyda'i gilydd i ddarparu ethos cynhwysol yn effeithiol, gan nodi anghenion pob disgybl, a'u helpu i gyflawni. 

"Llongyfarchiadau i'r pennaeth, staff a chymuned ehangach yr ysgol, bydd yr ysgol nawr yn cael ei chefnogi i fynd i'r afael ag argymhellion Estyn."

Ar adeg yr arolwg roedd gan Ysgol Glan Ceubal 199 o fyfyrwyr ar y gofrestr. Mae 15.5% o ddisgyblion yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim, 5.0% wedi'u nodi ag anghenion dysgu ychwanegol a 16.7% yn siarad Cymraeg gartref.

Mae Estyn wedi mabwysiadu dull newydd o arolygu mewn ysgolion ac Unedau Cyfeirio Disgyblion ledled Cymru.   Ni fydd adroddiadau arolygu bellach yn cynnwys graddau crynodol (e.e. 'Rhagorol', 'Da' neu 'Digonol') a byddan nhw bellach yn canolbwyntio ar ba mor dda mae darparwyr yn helpu plentyn i ddysgu.

Mae'r dull newydd yn cyd-fynd â phersonoli'r cwricwlwm newydd i Gymru gydag arolygiadau'n cynnwys mwy o drafodaethau wyneb yn wyneb, gan roi llai o bwyslais ar ddata cyflawniad.

Mae Estyn o'r farn y bydd y dull arolygu newydd yn ei gwneud yn haws i ddarparwyr gael mewnwelediadau ystyrlon a fydd yn eu helpu i wella heb fod y sylw ar ddyfarniad.