Dyma ein diweddariad diweddaraf, sy'n cynnwys:helpu i fynd i'r afael â phwysau tai'r dinas;Coffáu Pennaeth Du Cyntaf Cymru mewn gwaith celf trawiadol; a Landlord o Gaerdydd yn cael ei orchymyn i dalu ychydig dros £4,500.

Helpu i fynd i'r afael â phwysau tai'r dinas

Gallai perchnogion eiddo gwag hirdymor yng Nghaerdydd wynebu cynnydd pellach yn eu taliadau treth gyngor o dan gynlluniau newydd i helpu i leddfu'r pwysau ar argaeledd tai yn y ddinas.

O fis Ebrill ymlaen, fe allai premiwm treth gyngor o 50% godi i 100% ar gyfer cartrefi sy'n wag a heb eu dodrefnu am fwy na blwyddyn mewn ymgais i annog perchnogion i ddod â'r eiddo hyn yn ôl i ddefnydd.

Gallai ail gartrefi yn y ddinas ac anheddau wedi'u dodrefnu nad ydynt yn brif gartref i unrhyw un hefyd wynebu premiwm o 100% o fis Ebrill 2024 os caiff argymhellion sy'n cael eu hystyried gan y Cabinet yn ei gyfarfod nesaf ddydd Iau, 2 Mawrth eu cymeradwyo.

Rhoddodd Deddf Tai (Cymru) 2014 y disgresiwn i gynghorau gymhwyso premiwm o hyd at 100% ar ben y gyfradd treth gyngor safonol ar gyfer anheddau gwag hirdymor ac ers Ebrill 2019, mae premiwm o 50% wedi'i gymhwyso i'r eiddo yma yng Nghaerdydd. Roedd y Ddeddf hefyd yn galluogi cynghorau i godi premiwm o hyd at 100% ar eiddo sydd ond yn cael eu meddiannu o bryd i'w gilydd.

Mae'r rheoliadau wedi newid yn ddiweddar ac erbyn hyn mae gan Awdurdodau Lleol y pŵer i godi premiymau o hyd at 300% o'r tâl Treth Gyngor blynyddol.

Dywedodd y Cynghorydd Chris Weaver, yr Aelod Cabinet dros Gyllid, Moderneiddio a Pherfformiad:  "Mae eiddo gwag nid yn unig yn achosi problemau fel niwsans, fandaliaeth, gweithgaredd troseddol a dirywiad gweledol, maent hefyd yn adnodd sy'n cael ei wastraffu. O ystyried y pwysau tai rydyn ni'n eu hwynebu ar hyn o bryd, mae'n hanfodol ein bod ni'n gwneud popeth o fewn ein gallu i gynyddu argaeledd cartrefi.

"Mae'r Gwasanaethau Rheoliadol a Rennir yn monitro cartrefi gwag yn y ddinas ac yn cymell perchnogion i weithredu'n gadarnhaol i ddod ag eiddo yn ôl i ddefnydd buddiol mewn sawl ffordd, ond, yn wir, mae nifer yr eiddo gwag hirdymor sy'n destun premiwm treth gyngor wedi cynyddu ers i ni gyflwyno'r premiwm o 50% yn gyntaf, sy'n awgrymu efallai nad yw tâl ychwanegol o 50% yn ddigon fel cymhelliant ychwanegol i ddod ag eiddo yn ôl i ddefnydd.

"Er bod gennym y pŵer i gymhwyso tâl o 300%, byddai cynnydd yn ôl y lefelau arfaethedig yn helpu i sicrhau bod taliadau'n cael eu derbyn yn ogystal â chaniatáu i ni ystyried unrhyw effaith ar y farchnad dai a chynllunio'r ffordd ymlaen yn unol â hynny.

"Byddai'r opsiwn i gynyddu'r gyfradd ar y cartrefi yma i hyd at 300% yn y dyfodol ar gael os ydyn ni'n teimlo y byddai hynny'n gwella'r sefyllfa dai yn y ddinas."

Mae ffigyrau eleni'n dangos bod 1,232 eiddo yn y ddinas sy'n wag am fwy na chwe mis ar unrhyw adeg, tra bod cofnodion yn dangos bod bron i 3,000 o gartrefi sy'n cael eu hystyried yn anheddau nad ydynt yn unig neu brif breswylfa i berson ac sydd wedi eu dodrefnu.

Darllenwch fwy yma

Coffáu Pennaeth Du Cyntaf Cymru mewn gwaith celf trawiadol

Mae murlun enfawr o Betty Campbell MBE wedi cael ei baentio ar flaen Ysgol Gynradd Mount Stuart yn Butetown, i goffáu pennaeth du cyntaf Cymru a dathlu'r cyfraniadau a wnaeth hi i addysg yng Nghymru a'r byd ehangach.

Roedd Mrs Campbell yn bennaeth Ysgol Gynradd Mount Stuart rhwng 1965 a 1999 gan gysegru ei bywyd i'r ysgol. Roedd hi'n arloeswr ym maes addysg aml-ddiwylliannol ac amrywiaeth, ac yn un o sylfaenwyr Mis Hanes Pobl Dduon, gan roi addysgu hanes a diwylliant pobl dduon ar gwricwlwm yr ysgol.

Mae plant yr ysgol wedi dysgu am ei hetifeddiaeth ac roeddent am gael rhywbeth ar safle'r ysgol i gofio amdani. Gyda chefnogaeth gan y Corff Llywodraethu a chyllid gan Brifysgol Caerdydd, cafodd yr artist Bradley Rmer a baentiodd y teitl eiconig 'My City, My Shirt' ei gomisiynu i baentio'r murlun uchder 10 metr.

Dywedodd Helen Borley, Pennaeth Ysgol Gynradd Mount Stuart:  "Rydym yn hynod falch o gysylltiad ein hysgol â Mrs Campbell fel pennaeth cyntaf Mount Stuart a Phennaeth Du cyntaf Cymru. Mae hi'n ysbrydoliaeth barhaus i ni a'n cymuned. Mae gwaddol Mrs Campbell yn neges bwerus o'r hyn y gallwch ei gyflawni gyda phenderfyniad ac awydd."

Darllenwch fwy yma

Landlord o Gaerdydd yn cael ei orchymyn i dalu ychydig dros £4,500

Mae landlord o Gaerdydd wedi cael ei orchymyn i dalu ychydig dros £4,500 am fethu ag unioni diffygion mewn dwy fflat y mae'n berchen arnynt ac yn eu rhentu allan yn Claude Road ym Mhlasnewydd.

Ni fynychodd Christopher Harper, o Spencer David Way yn Trowbridge, Lys Ynadon Caerdydd ddydd Gwener diwethaf (24 Chwefror) ond fe'i cafwyd yn euog yn ei absenoldeb.

Daeth yr achos diweddaraf hwn i'r amlwg ar ôl i Mr Harper wrthod cydymffurfio â hysbysiadau cyfreithiol a gyflwynwyd iddo i drwsio sawl nam yn yr eiddo rhent hyn yn dilyn erlyniad blaenorol yn ei erbyn fis Medi y llynedd.

Clywodd y llys nad oedd y larwm tân diffygiol, y mesurau diogelwch tân strwythurol annigonol na'r drws ffrynt anniogel yn dal wedi eu trwsio, a bod Mr Harper yn parhau i fethu â chyflwyno tystysgrifau nwy a thrydan ar gyfer yr eiddo hyn, yn unol â'r gofynion trwyddedu.

Dywedodd y Cynghorydd Lynda Thorne, yr Aelod Cabinet dros Gymunedau yng Nghyngor Caerdydd: "Mae'r rhan fwyaf o landlordiaid sector preifat yn cynnig gwasanaeth da iawn i'w trigolion, ond yn anffodus mae yna leiafrif sydd ddim.

"Pan fyddwn yn mynd â'r materion hyn i'r llys, rydym yn gwneud hyn er budd y preswylwyr sy'n byw yn yr eiddo, fel bod y diffygion a nodwyd yn cael eu trwsio a'r eiddo'n ddiogel."

Darllenwch fwy yma