Bydd athro benywaidd cyntaf Cymru yn cael ei hanrhydeddu gyda pharc newydd yng Nghaerdydd.

Ganed yr Athro Millicent Mackenzie ym 1863, yn athro addysg yng Ngholeg Prifysgol De Cymru a Sir Fynwy (Prifysgol Caerdydd erbyn hyn) rhwng 1910-1915. Bu hefyd yn ymgyrchu dros hawliau menywod, gan sefydlu cangen Caerdydd o'r Swffragetiaid, ac aeth ymlaen i fod yn ymgeisydd seneddol benywaidd cyntaf Cymru, yr unig fenyw oedd yn sefyll yn etholiad cyffredinol 1918.

Yn llais arloesol yn y mudiad hawliau menywod, gan dynnu sylw at bwysigrwydd cyfranogiad menywod mewn meysydd academaidd a gwleidyddol, roedd yr Athro Mackenzie hefyd yn sbardun yn negawdau cynnar y mudiad dyneiddiol, ac roedd yn un o is-lywyddion cyntaf Undeb y Cymdeithasau Moesegol (Humanists UK erbyn hyn).

Dywedodd yr Aelod Cabinet dros Ddiwylliant, Parciau a Digwyddiadau, y Cynghorydd Jennifer Burke-Davies:  "Rydyn ni wedi cyflawni llawer o'r dyddiau pan fu rhaid i Millicent Mackenzie gael caniatâd arbennig i barhau i weithio ar ôl iddi briodi, ond mae cyflawniadau menywod yn dal i gael eu tangynrychioli'n aruthrol yn ein mannau cyhoeddus. Mae enwi'r parc ar ôl yr Athro Mackenzie yn gam arall tuag at unioni'r anghydbwysedd hanesyddol hwnnw. Mae'r Parc Mackenzie newydd yn rhan o'n rhaglen barhaus o fuddsoddiad gwerth £3.2 miliwn ar gyfer parciau ac ardaloedd chwarae a bydd yn adfywio'r lle hwn nad yw'n cael ei ddefnyddio'n ddigonol ar hyn o bryd."

Ar ôl ei gwblhau bydd y parc yn cynnwys ardal chwarae naturiol newydd sy'n cynnwys llwybrau boncyffion a rhwydi dringo o dan ganopi'r goeden. Bydd ardal lawnt agored gyda seddi, llwybrau cerrig naturiol newydd, goleuadau, cerfluniau, a sgwâr mynedfa newydd a gardd law hefyd yn cael eu creu. Bydd yr holl goed presennol yn cael eu cadw, a bydd coed newydd ychwanegol yn cael eu plannu. Yn ychwanegol at y gwelliannau sy'n cael eu hariannu gan y cyngor, mae'r bloc toiledau Fictoraidd rhestredig hefyd i'w adfer a'i droi'n gaffi gan ddatblygwr preifat yn ddiweddarach.

Yr wythnos hon dechreuodd y gwaith adeiladu ar Barc Mackenzie, a fydd y tu ôl i Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd, rhwng Plas y Parc a Rhodfa'r Amgueddfa, ardal a alwyd gynt yn Lawntiau'r Brifysgol.