08/09/22

Mae'r gamlas gyflenwi'r dociau o dan Ffordd Churchill wedi ailymddangos - gyda'r gwaith o dynnu 69 o drawstiau concrit 7.5 tunnell sy'n gwahanu'r gamlas oddi wrth y ffordd gerbydau yn mynd rhagddo.

Bydd 70 metr o'r gamlas yn cael ei ddatgelu'n llawn erbyn diwedd yr wythnos nesaf, gyda gwaith ar y gweill i adeiladu dwy bont droed ar draws y gamlas, fel rhan o'r cynllun.

Roedd y gamlas gyflenwi'r dociau ar Ffordd Churchill yn gwasanaethu Camlas Morgannwg, a oedd yn 25 milltir o hyd ac yn cysylltu Merthyr Tudful a Chaerdydd - ac roedd yn dod â dur a haearn i lawr i'r ddinas. Roedd y gamlas yn dod â dŵr i'r dociau ym Mae Caerdydd, er mwyn sicrhau y gallai'r dociau weithredu 24 awr y dydd, hyd yn oed pan roedd y llanw'n isel.

Gorchuddiwyd y gamlas rhwng 1948 a 1950 pan gaewyd Camlas Morgannwg, ac mae bellach yn cael ei datgladdu fel rhan o uwchgynllun ehangach i greu Cwr y Gamlas fywiog newydd yn nwyrain y ddinas.

Bydd ailymddangosiad y gamlas yn creu cynefin dŵr newydd yng nghanol y ddinas gyda gofod cyhoeddus glas/gwyrdd, a gerddi glaw i reoli draeniad dŵr wyneb. Bydd seddi awyr agored newydd mewn steil amffitheatr hefyd yn cael eu cyflwyno, ynghyd ag ardal berfformio awyr agored.

Mae gwaith hefyd yn mynd rhagddo i adeiladu llwybr beicio newydd ar Rodfa'r Orsaf gyda phalmentydd lletach a chyfleusterau croesi gwell, a chyffordd newydd well rhwng Stryd Adam a Ffordd Churchill.

Dywedodd yr Aelod Cabinet dros Gynllunio Strategol a Thrafnidiaeth, y Cynghorydd Dan De'Ath: "Bydd agor camlas gyflenwi'r dociau a'r cynllun trafnidiaeth newydd nid yn unig yn creu canolfan ardal newydd ar gyfer y ddinas ac yn gweithredu fel catalydd ar gyfer buddsoddiad newydd, ond hefyd yn chwarae rhan hanfodol wrth reoli llif traffig a draeniad dŵr wyneb yng nghanol y ddinas.

"Bydd cyfres o erddi glaw yn cael eu hadeiladu, gyda phridd a phlanhigion penodol sy'n trin y dŵr wyneb a chael gwared ar lygryddion cyn i'r dŵr lifo i mewn i'r gamlas. Bydd hyn yn sicrhau bod 3,700 m²o ddŵr yn cael ei ddargyfeirio o'r system garthffosiaeth bob blwyddyn, gan leihau cost ac ynni trin dŵr drwy'r orsaf bwmpio carthion ym Mae Caerdydd."

Mae'r prosiect hwn yn rhan o gynllun meistr ehangach i ddatblygu ardal newydd yn y ddinas, gan gysylltu Heol y Bont, Heol David, Heol Charles, Stryd Tredegar, Cilgant Guildford a Lôn y Barics i greu datblygiad defnydd-cymysg, dwysedd uchel gan ddenu cartrefi, gwestai, lletygarwch, swyddfeydd o ansawdd uchel, unedau hamdden a manwerthu.